Winnaar Kinderboekwinkelprijs 2022
De eekhoorn legt een ei is een vrolijke verzameling verhalen over echte vrienden, over anders-zijn, vrijheid, ijdelheid, roddel en achterklap en over madeliefjes. Er komt een bonte stoet bosdieren voorbij, die allemaal zo hun eigen lesje leren. De haas heeft heel veel vrienden op Fabelbabbel, maar waar zijn ze als hij ziek wordt? Mag je liegen om je liefje voor je te winnen? Hebben de mieren het gedaan? En is het waar wat ze zeggen: heeft de eekhoorn écht een ei gelegd?
De kleurrijke en expressieve illustraties van Noëlle Smit passen perfect bij de fabels en maken deze bundel tot een feest voor het oog.

Juryrapport Kinderboekwinkelprijs 2022

De Kinderboekwinkelprijs werd voor het eerst uitgereikt in 1993. Met deze prijs bekronen de Kinderboekwinkels een boek dat nog geen andere prijs heeft mogen ontvangen en volgens de Kinderboekwinkels wel zeer geslaagd en prijswaardig is. De boeken die deze prijs ontvangen, onderscheiden zich door hun kwaliteit in tekst, illustratie en verzorging, het enthousiasme waarmee de Kinderboekwinkels het betreffende boek verkopen en het grote plezier waarmee het door kinderen gelezen wordt.

De Kinderboekwinkelprijs 2022 is voor De eekhoorn legt een ei van Janneke Schotveld en Noëlle Smit, uitgegeven door Unieboek – Het Spectrum.

Misschien een beetje vreemd om achter in het boek te beginnen, maar het maakt meteen veel duidelijk. Achter in het boek wordt het woord fabel verklaard, met een woordenboekbeschrijving:

‘fa-bel (de; (v(m); meervoud: fabels, fabelen)
1. kort moraliserend verhaal met dieren of zaken als handelende personen
2. verzinsel’

Janneke Schotveld schreef vijftien korte verhalen voor deze bundel, met dieren als handelende persoon (en ook een keertje een kok, dat dan weer wel). Een aantal verhalen verzon ze zelf, een aantal baseerde ze op verzinsels van Jean de la Fontaine. En moraliserend? Zo zou je deze fabels best kunnen noemen. Een paar voorbeelden van wat de verhalen ons leren:

‘Een goede buur is beter dan een online vriend’‘…luister altijd naar je oma’
‘…blijf jezelf, ze wennen er wel aan’
‘Je bent nooit te klein om iemand te helpen’
‘Pronk nooit met andermans veren’
‘Als je met zevenmijlslaarzen loopt, zie je geen madeliefjes’
‘Wie slaapt, ziet ook geen madeliefjes’

Aan de wijze lessen en de verhalen in dit boek kunnen mensen van 6 tot 106 veel plezier beleven. De sprankelende, ietwat eigenwijze vertelstem van Janneke voert de lezer of luisteraar –  het is een heerlijk voorleesboek – schijnbaar moeiteloos de verhalen in. Met een flinke portie humor en leuke vondsten schetst ze de dieren. Ze plaatst ‘een tobberige jonge spreeuw’ voor de spiegel. De bijna verdronken bromvlieg geeft met ‘een zacht bromvlieghoestje’ een teken van leven. De kikkervader die opschept over ‘de allergrootste kwaakblaas van de wereld’ is ‘nogal een blaaskaak’.  En nog zo’n levendige beschrijving: het restaurant van de beroemde kok zit elke avond stampvol, ‘van de tjok tot in de nok.’ De luchtige toon, de treffende woordkeus die o zo vanzelfsprekend overkomt, het kan niet anders dan dat daar geploeter, geschaaf en vooral veel vakmanschap achter zit.

Janneke kent de dieren goed, ze weet er veel van af: muggen houden van rond zoemen, katten worden geen vegetariër, eekhoorns leggen geen eieren en bromvliegen zijn voor de duivel niet bang. Ondanks haar grote hart vol dierenliefde, sneuvelen er wel een aantal dieren in de bundel: Marietje, de kip (‘Tja, had ze maar geen kip moeten worden’), de specht met de witte kuif, de mug, die zo opgaat in haar victorie dat ze regelrecht het web van de spin in vliegt. En Gregorius, de krekel die prachtig Bach kon spelen en Beyoncé, maar vergat om een wintervoorraad aan te leggen. Het is best verdrietig dat het niet goed afloopt met Gregorius, die kiest voor de kunst en de meer praktische zaken van het leven veronachtzaamt. Maar wat een mooi monument heeft deze krekel gekregen met dit verhaal van Janneke en het prachtige portret van Noëlle Smit, die Gregorius op een wonderschone iris plaatste. Fris en groen, net als de stengel en de bladeren van de iris, lonkt de krekel met een gelukzalige blik onder zijn voelsprieten uit.

Niet alleen de krekel verovert al bij het aanschouwen van de illustratie van Noëlle je hart. Elk dier dat Noëlle schilderde met gouache en kleurpotlood, heeft iets vertederends. De bever, die Gregorius de krekel niet helpt, is met zijn muts en warme sjaal stiekem toch wel schattig om te zien. De kraai die met de vos om de kaas twist is best een vrolijke gast met een zachte, vriendelijke blik. De blaaskaak-kikker heeft, naast alle stoerdoenerij ook wel iets aandoenlijks en dat geldt zelfs voor de specht met de witte kuif.

De compositie van de illustraties is wonderschoon, met warme kleuren en grappige details. Het vloerkleedje in het hol van de zieke haas, het dekentje op de rug van de hond die niet zo’n heel goede waakhond is, de gele kat met bruine vlekjes tussen de roze varkentjes; ook als je de illustraties langer bekijkt, raakt de betovering niet verbroken.

Een boek, zo mag duidelijk zijn, vol wijsheid, vol kwinkslagen en vol pracht dat er om schreeuwt om voorgelezen te worden. (Niet één keer, maar gewoon NOG een keer!)